Ik geef je tips hoe je hier in 3 stappen, compassievol mee om kunt gaan.
Het was zo’n dag waarop alles anders ging dan ik zou willen. Mijn computer vond het nodig om een lange update toe doen, terwijl ik mijn mail wilde bijwerken.
Het verkeer schoot niet op, waardoor ik te laat op mijn afspraak verscheen. Ik voelde me gefrustreerd en geïrriteerd. Nu vind ik boosheid en frustratie niet de makkelijkste emoties om mee om te gaan. Mijn eerste neiging is om het “weg te denken”, zo van “Ach ja, tegenslag hoort er nu eenmaal bij” of “Eigen schuld, dan had je maar beter moeten plannen”. Het gevoel van boosheid en irritatie verandert door deze gedachten helaas niet en ik ben op dat moment ook niet zo compassievol naar mezelf.
Hoe ga je om met de dingen die niet gaan zoals je wilt? Hoe ga je om met gevoelens van teleurstelling en frustratie die daarmee gepaard gaan? En hoe kun je ervoor zorgen dat je een accepterende en compassievolle houding naar jezelf en anderen creëert in dit soort situaties?
Ik geef je 3 stappen die je kunnen ondersteunen in het ontwikkelen van een compassievolle houding bij tegenslag:
Stap1: Herken & Erken
Om te kunnen erkennen dat de situatie gevoelens van teleurstelling, irritatie of frustratie bij je oproept, is het nodig om deze eerst te herkennen. Herkennen van gevoelens vraagt bewustzijn. Het vraagt dat je je er bewust van bent hoe bepaalde gevoelens zich in jou kunnen uiten of manifesteren. Dit is bij iedereen verschillend. Boosheid of frustratie kunnen zich bijvoorbeeld uiten in woede, maar ook in cynisme of het afgeven op anderen (roddelen). Hoe meer je jezelf kent, hoe vaardiger je wordt in het herkennen van de manier waarop emoties en gevoelens zich uiten in jou. Het bewust waarnemen van lichamelijke sensaties, zoals bijvoorbeeld (spier)spanning in een bepaald lichaamsgebied, helpen je om dit een volgende keer sneller te herkennen. Erkennen vraagt dat je je openstelt voor jezelf en voor wat er zich op dit moment in je afspeelt, zonder hier een oordeel over te hebben of dit te willen veranderen. Het menselijk systeem (zoals ik het maar even noem) heeft de neiging om zich af te wenden van dingen die lastig zijn. Het oordeelloos tegemoet treden van gevoelens die als “negatief” worden ervaren (bijv. teleurstelling, frustratie, boosheid), vraagt bereidheid en moed. Wat sowieso kan helpen is je te realiseren dat deze gevoelens menselijk zijn. Stress en lijden ontstaan vaak als je wilt dat een situatie anders is dan dat die in werkelijkheid is. Door het erkennen van de situatie zoals die is, krijgen je gevoelens bestaansrecht en verliezen ze hun lading. Je kunt het vechten ermee loslaten. Hierdoor creëer je ruimte om te gaan ontdekken hoe je je werkelijk verhoudt tot wat je ervaart.
Stap 2: Lucht je hart
Geef jezelf de ruimte om je hart te luchten! Vanzelfsprekend op een manier die geen schade berokkent aan jezelf of je omgeving. Je hart luchten kan op verschillende manieren. Wat bij mij goed werkt is om een “moppermomentje” in te lassen. Ik geef mezelf even ruimte om zowel verbaal als met lichaamstaal uitdrukking te geven aan mijn onvrede. De situatie verandert hier niet mee, maar doordat mijn gevoelens erover lucht en bestaansrecht krijgen, ervaar ik de situatie anders. Er is ruimte gekomen om opnieuw te kijken naar wat mijn gevoelens over de situatie me te zeggen hebben, welke boodschap ze in zich hebben. Meestal zegt het iets over wat belangrijk is voor me. Schrijven in een dagboek is ook een mooie manier om je hart te luchten. En je hart luchten bij een vriend of vriendin kan ook heel prettig zijn, zeker als hij/zij bereid is om zonder oordeel en zonder mee te gaan in je verhaal naar je te luisteren.
Stap 3: Focus op wat jij belangrijk vindt
Het is goed om je te realiseren dat wanneer je duidelijk weet wat je nìet wilt, daarin impliciet besloten ligt wat je wèl wilt en wat dus belangrijk is voor je. Herken je het dat wanneer je boos bent, je eerste reactie is om je aandacht naar buiten te richten? De situatie of de ander moet veranderen. Als ‘hij/zij’ anders had gedaan, of als de situatie anders was gelopen, dan had jij er nu geen last van gehad. Door je te richten op wat voor jou belangrijk is, verleg je je aandacht weer naar jezelf. Welke intrinsieke waarde wordt aangesproken door de situatie? Dit kan gaan over gezien of gehoord willen worden, over contact of aandacht, of misschien ervaar je opeens dat jouw grens is overschreden.
Integriteit
In het bovenstaande voorbeeld dat ik over mezelf geef (bij Herken & Erken), gaat het mij in de kern over integriteit, dat is wat belangrijk is voor mij. Het inzicht dat ik integriteit (op tijd zijn en afspraken nakomen) belangrijk vind, maakt dat ik mijn tijd wat ruimer plan, zodat een tegenslag onderweg niet meteen het gevolg heeft dat ik te laat op mijn afspraak ben.
Als je tijd neemt om bij jezelf na te gaan waar het in de kern bij jou over gaat, leer jezelf beter kennen. Een volgende keer reageer je waarschijnlijk met meer compassie naar jezelf en naar je omgeving. Als je de bovenstaande 3 stappen hebt doorlopen, is het niet zo dat de feitelijke lastige situatie is veranderd. Wat wèl verandert is hoe jij je verhoudt tot deze situatie. En dat is precies waar het over gaat. Je hebt niet in de hand hoe anderen zich gedragen en bewegen, maar je hebt wel in de hand hoe jij dat zelf doet en hoe je omgaat met tegenslagen.
Herken je dit? Hoe ga jij om met situaties en gebeurtenissen waarbij het niet gaat zoals je graag zou willen? Wat helpt jou om meer compassievol naar jezelf te zijn in deze situaties?
Heleen